Op een vrijdagavond word ik opgeroepen om te komen tolken op een politiebureau ergens in het land.

Het slachtoffer is een Italiaanse mindervalide vrouw in een rolstoel die aangifte komt doen wegens opzettelijke vernieling van spullen in haar keuken door haar huurster.

Het slachtoffer is via een kennis in contact gekomen met de huurster, die voor een korte periode een kamer zoekt, en ook nog Italiaans blijkt te spreken. Dit lijkt een win-winsituatie: het meestal aan huis gekluisterde slachtoffer heeft zo een beetje aanspraak aangezien de huurster Italiaans spreekt en omdat ze af en toe ook wat hulp nodig heeft, komen ze een lage huurprijs overeen.

Het blijkt goed te klikken tussen de twee vrouwen. Het slachtoffer maakt zelfs foto’s van de huurster als aandenken.

Het slachtoffer vertelt

Op een avond laat de huurster weten dat ze laat thuiskomt omdat ze met vrienden gaat stappen in de stad. Vroeg in de ochtend komt ze thuis en treft ze een boze verhuurster aan samen met haar vriend, die in een appartement een verdieping lager woont. De huurster moet meteen alle huur voor de afgesproken huurperiode betalen, een hoger bedrag dan was afgesproken, en meteen opkrassen. Dit weigert de huurster waarop er geduw en getrek volgt en ze zo boos wordt dat ze de magnetron van de plank op de grond gooit en allerlei spullen vernielt.

Tot zover de versie van de verhuurster. Het is duidelijk wie hier het slachtoffer is en wie de dader.

Daarna tolk ik voor de ‘dader’, die intussen door de politie is opgepakt voor verhoor, en tijdens de ondervraging de onderstaande versie van de feiten verklaart.

De dader vertelt

Via een kennis vindt ze een goedkope kamer voor een korte huurperiode. Ze moet per dag betalen. De verhuurster die Italiaanse is, verplaatst zich in een rolstoel. De middag dat de huurster haar kamer betrekt, ziet ze in die kamer nog een andere vrouw die op het punt staat om weg te gaan.

Op een avond spreekt ze met vrienden af in de stad om een biertje te gaan drinken. Die avond en nacht ontvangt ze op haar GSM een stuk of twintig rare telefoontjes en sms’jes van onbekende mannen met kennelijke bedoelingen, waar ze overigens niet op ingaat.

Thuisgekomen vroeg in de ochtend treft ze een boze verhuurster aan met haar vriend. Ze moet meteen alle huur voor de afgesproken periode betalen, een hoger bedrag dan was afgesproken en meteen de kamer ontruimen. Bij haar weigering krijgt ze klappen van de vriend van de verhuurster, er ontstaat een worsteling en ze wordt opgesloten op het balkon. Daar begint ze om hulp te roepen.

Het stel, bang geworden van de herrie die de huurster veroorzaakt, laat haar vrij. Ze kan nog gauw wat eigendommen bijeen grissen en maakt dat ze wegkomt.

Geen dader maar slachtoffer

Het blijkt dat de verhuurster de foto’s, die ze van de huurster heeft genomen, gebruikt heeft voor seksadvertenties op het internet met de bedoeling dat de onwetende huurster zich tegen haar wil als prostituee zou verhuren in de gehuurde kamer van de Italiaanse verhuurster en een deel van de opbrengsten zou afstaan. Ze heeft niets vernield tijdens de worsteling, dat heeft de vriend van de verhuurster gedaan.

Volgens haar is zij dus geen dader maar juist slachtoffer.

Halverwege het verhoor komt een andere rechercheur binnen: “Mevrouw, wij hebben het identiteitsbewijs met uw foto erop nagetrokken, maar deze persoon is een man.” “Ja, dat klopt” is het antwoord. “Vanboven ben ik een vrouw, maar van onderen moet ik mij nog laten opereren”.

De professionele tolk

De situatie blijkt dus anders in elkaar te zitten dan in eerste instantie leek. Wie is hier nu het slachtoffer en wie de dader? Onder zulke omstandigheden is het voor en tolk cruciaal je neutraliteit te bewaren en je emoties niet te tonen. Met regelmaat bevind je je in bizarre, akelige en schrijnende situaties waarin je innerlijk niet onbewogen blijft, maar waarin je toch te allen tijde onpartijdig moet zijn. Niet alleen in woorden, maar ook non-verbaal.

Als goed opgeleide, geoefende en ervaren tolk leer je onder alle omstandigheden je neutraliteit te bewaren. Met regelmaat bevind je je in bizarre, akelige en schrijnende situaties. Maar hoe bizar, akelig of schrijnend ook, een professionele tolk geeft nooit zijn/haar mening en is te allen tijde onpartijdig. Niet alleen in woorden maar ook non-verbaal.

Een neutrale tolkhouding is niet alleen van groot belang tijdens politieverhoren, maar ook bij zakelijke gesprekken. Een tolk is nooit partij in onderhandelingen, geschillen en gesprekken. Schakel dus altijd een professionele tolk in. Die vindt u bij Consulenza Italiana BV.

Ina van Wijk-Vos

Als Nederlandstalige tolk in Vlaams België is het regelmatig opletten geblazen. Niet alleen zijn er in het strafrecht veel verschillen in terminologie maar ook in het dagelijks woordgebruik kun je soms voor verrassingen komen te staan.

De Strafuitvoeringsrechtbank is in België de rechtbank die beslist over verzoeken tot vervroegde invrijheidstelling, al dan niet onder voorwaarden. Een persoon die een gevangenisstraf uitzit kan, nadat hij/zij één derde van die straf heeft uitgezeten, een verzoek indienen om vervroegd te worden vrijgelaten.

De zitting van zo’n zaak wordt vaak gehouden in een voor dat doel provisorisch ingerichte “aula” van een enigszins centraal gelegen gevangeniscomplex ten opzichte van de detentieplaatsen waarvandaan de gedetineerden overgebracht moeten worden voor de behandeling van hun verzoek. Die “aula’s” zijn meestal te krap (net als de doorgaans overvolle Belgische gevangenissen) en de akoestiek is slecht.

Onlangs tolkte ik weer eens tijdens zo’n zitting, die begint met de eedaflegging door de tolk, het voorlezen door de griffier van de voorgeschiedenis van de zaak, een samenvatting van het vonnis wat tot de detentie heeft geleid, hoeveel tijd van de straf is uitgezeten, de huidige stand van zaken, enz. Daarna komen de gevangenisdirecteur en de procureur des Konings (in Nederland de Officier van Justitie) aan het woord om hun standpunt d.w.z.  een positief of negatief advies te geven, toe te lichten. De voorzitter stelt vragen aan de gedetineerde en de raadsman.

De griffier steekt van wal, hoofd naar beneden, dossier voor het gezicht en ik kan niet horen wat er gezegd wordt. Ik steek mijn hand op en zeg: “Neem me niet kwalijk, maar ik versta u niet, kunt u…” en voor ik mijn zin af kan maken rukt de voorzitter met het korte lontje de papieren uit de handen van de griffier, kijkt heel boos naar mij en maakt zelf een wél verstaanbare samenvatting die ik vervolgens tolk voor de Italiaanse gedetineerde.

Wat was er gebeurd: in Vlaanderen heeft het werkwoord “verstaan” de betekenis van “begrijpen”. De voorzitter dacht dus dat ik het niet begreep. Maar in Nederland betekent “ik versta u niet” natuurlijk “ik hoor niet wat u zegt”.

Vaak hoor je een Vlaming zeggen: “Maar allee, da verstoanekik nie zunne!” waarmee bedoeld wordt: “Nou, dat begrijp ik niet hoor!”

Er was geen tijd om het misverstand uit te leggen aan de voorzitter want er waren nog een heleboel zaken af te handelen die dag.

© Ina van Wijk-Vos

Onze nieuwe website is nu online. U vindt er alle informatie over onze vertaal- en tolkdiensten en taaltrainingen Italiaans.

In de taalkunde wordt met het begrip valse vriend een woord bedoeld dat in zijn vorm lijkt op een woord uit een andere taal maar niet dezelfde betekenis heeft. Dit leidt vaak tot verwarring. In het Italiaans zijn er verschillende van zulke valse vrienden.

Enkele voorbeelden

Zo betekent caldo niet koud maar juist warm. Un tè caldo is dus een warme thee. En firma betekent niet bedrijf maar handtekening. Een mappa is geen map maar een plattegrond of landkaart. Eskimo (of eschimo) is een jas, een soort parka. Eskimo is in het Italiaans eschimese. Esame is examen (en tentamen), maar ook onderzoek (bij de dokter). Un esame medico is dus een doktersonderzoek, un esame del sangue is een bloedonderzoek. Als de receptionist in het hotel u om een documento vraagt bedoelt hij uw paspoort. En zo zijn er vele woorden in het Italiaans die je op het verkeerde been kunnen zetten.

Nog meer Italiaanse woorden die verwarring scheppen

Vrienden waren op vakantie in Italië en zagen voortdurend het bordje senso unico staan. Zij dachten dat dit verwees naar een mooi/uniek uitzichtpunt en gingen op zoek, maar vonden geen mooi uitzichtpunt, want senso unico betekent gewoon eenrichtingsverkeer.

De betekenis van modico is niet in de mode maar billijk. Un prezzo modico is dus een billijke prijs. Met filetto wordt in Italië biefstuk bedoeld en die biefstuk heeft dus niet de kwaliteit van filet pur of een ossenhaas.

Wil u ook Italiaans leren? Consulenza Italiana verzorgt ook taaltrainingen. Vraag informatie via het contactformulier.